Khu du lịch quốc gia Thiên Cầm được UBND tỉnh phê duyệt đồ án quy hoạch tổng thể tại Quyết định Số: 4210/QĐ-UBND, ngày 25/12/2009, do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thiện ký. Theo Quy hoạch, khu du lịch quốc gia Thiên Cầm thuộc một phần thị trấn Thiên Cầm, xã Cẩm Dương, Cẩm Lĩnh và toàn bộ diện tích đất tự nhiên xã Cẩm Nhượng của huyện Cẩm Xuyên với quy mô khoảng 1.557 ha. Phía Bắc và Đông Bắc là đường bờ biển; phía Tây Bắc giáp thôn Liên Hương của xã Cẩm Dương; phía Nam và Tây Nam từ Cẩm Dương đến Cẩm Lĩnh giáp ranh với xã Kỳ Bắc – Kỳ Anh; phía Đông thuộc địa phận xã Cẩm Lĩnh, giáp huyện Kỳ Anh. Tính chất khu du lịch được xác định là khu du lịch nghỉ mát tắm biển và sinh thái, kết hợp các hoạt động vui chơi giải trí, thể thao.
Dự tính, đến năm 2015 dân cư là 14 nghìn người, khách du lịch 5 nghìn người; năm 2020 dân cư 38,5 nghìn người, khách du lịch 10 nghìn người; năm 2025 dân cư 54,50 nghìn người, khách du lịch 20 nghìn người. Khu du lịch được phân khu gồm;: Khu A (khu Bắc Thiên Cầm): 266,5 ha; Khu B (Nam Thiên Cầm: 57,3 ha; Khu C (khu làng nghề Cẩm Nhượng: 209 ha; Khu D (khu sinh thái núi Cẩm Lĩnh): 576 ha; Khu E (xã Cảm Dương và một phần thị trấn Thiên Cầm): 448,2 ha. Phân kỳ đầu tư: Giai đoạn đầu (đến năm 2015): Phát triển khu du lịch nghỉ mát tắm biển chất lượng cao Bắc Thiên Cầm với kinh phí dự kiến khoảng 5.000 tỷ đồng; Giai đoạn 2 (2016-2020): Phát triển khu du lịch biển tổng hợp Nam Thiên Cầm; phát triển du lịch cộng đồng ở Cẩm Dương giai đoạn 1; xây dựng sân golf 18 lỗ; phát triển các loại hình du lịch thể thao với tổng kinh phí dự kiến khoảng 7.000 tỷ đồng; Giai đoạn 3 (2021-2025): Phát triển du lịch làng nghề Cẩm Nhượng; du lịch gắn với cộng đồng ở Cẩm Dương giai đoạn 2; Dự án xây dựng tuyến monorial du lịch với tổng kinh phí dự kiến khoảng 4.500 tỷ đồng.
Với đường bờ biển dài 137km, Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng nhiều bãi biển đẹp lý tưởng, trong đó Thiên Cầm được xem là bãi biển đẹp nhất, níu chân bao du khách phương xa. Nơi đây có tiếng sóng dội vào hang núi khiến những chuông đá, khánh đá vang vọng và bàn trời đá bỗng trở thành khúc nhạc muôn điệu như những tiếng đàn trời bên biển đã có từ ngàn xưa.
Thiên Cầm có một vẻ đẹp và sức quyến rũ đến kỳ lạ, ấn tượng với du khách ngay từ tên gọi. Tương truyền, Vua Hùng thứ XIII khi qua đây nghe tiếng sóng biển, thông reo mà cứ ngỡ tiên nữ đánh đàn, lại thấy núi giống đàn Tỳ bà liền hạ bút phê ba chữ “Thiên Cầm Sơn”. Truyện khác kể rằng, Hồ Quý Ly khi trốn chạy đến đây thì bị giặc Minh bắt nên nơi đây có tên là Thiên Cầm (Trời giam).
Bãi biển Thiên Cầm có hình cánh cung trải dài gần 3km bắt đầu từ núi Thiên Cầm đến núi Đầu Voi, cùng với Cùm Nậy (Núi lớn) và Cùm Con (Núi bé) tạo nên những phím đàn trời án ngự dòng suối Kỳ La, uốn lượn rồi chảy ra biển.
Đến Thiên Cầm những ngày nóng nực, du khách được ngâm mình vào làn nước trong mát, ngắm bầu trời xanh cao vời vợi, đặt từng bước chân chậm rãi lên bãi cát trắng phẳng phiu, nghe làn gió mát lành mơn man trên da thịt mới cảm nhận hết giá trị mà thiên nhiên ban tặng.
Từ trên đỉnh núi, du khách có thể bao quát hết toàn bộ Khu du lịch Thiên Cầm với nhịp sống đầy náo nhiệt. Phóng tầm mắt ra khơi là đảo Bơớc và hòn Én nhấp nhô như những con thuyền. Cách bờ khoảng hơn 5km, du khách có thể theo thuyền của ngư dân đặt chân lên đảo Bơớc và thỏa thích tắm biển hoặc tham quan bãi đá kỳ thú. Giữa biển trời mênh mông, cát và đá vươn ra biển nhẹ nhàng, thoai thoải, du khách thỏa thích tìm kiếm các loài hải sản như ốc, sò từ các hốc đá rồi đem luộc hoặc nướng để thưởng thức ngay tại trên đảo.
Nhìn về hướng Đông, nơi ngọn núi nhô mình ra biển là Bãi Lài. Nơi đây có loài chim Cu Kỳ chỉ to bằng con gà thường, lông màu nâu hoặc xanh, có chấm xanh viền ở cổ. Thịt chim Cu Kỳ có vị thơm, ngon đặc biệt, ai ăn một lần sẽ nhớ mãi.
Cách chân núi một trảng cát là chùa Yên Lạc. Ngôi chùa đã có cách đây hơn hàng trăm năm. Ngay từ buổi ban đầu xây dựng chùa, người xưa đặt niềm tin và sự mong ước cho vùng quê mình có cuộc sống yên ấm, thanh bình, muôn dân hạnh phúc nên đã đặt tên cho chùa là Yên Lạc. Nơi đây còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như bộ tranh “Thập điện Diêm Vương”, pho tượng Quan Âm bằng đồng nặng 100kg… Chùa được Bộ Văn hóa -Thông tin công nhận di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1994.
Theo con đường dọc bờ biển Thiên Cầm chừng 2km, du khách sẽ đến thăm làng cá Nhượng Bạn. Làng có lịch sử gần một ngàn năm. Với cửa lạch dài 400m, cửa Nhượng có nhiều thuyền bè qua lại và là làng đánh cá nổi tiếng. Du khách có thể thỏa sức lựa chọn các loại hải sản tươi ngon để thưởng thức và mang về làm quà cho gia đình, người thân sau một chuyến đi lý thú, bổ ích.
Chỉ dẫn:
* Từ thành phố Hà Tĩnh, theo quốc lộ 1A về phía Nam 14km tới thị trấn Cẩm Xuyên, rẽ trái theo tỉnh lộ 4 khoảng 13km là đến Khu du lịch Thiên Cầm.
* Liên hệ : 0239 3757 299
* Điểm du lịch lân cận: cách Khu du lịch Thiên Cầm về phía Nam 500m là chùa Yên Lạc, đi xuôi về chợ Nhượng 500m nữa là đến đền Cả và làng cá Nhượng Bạn.
